واحدهای اندازه گیری پارچه

افرادی که قصد دارند تا وارد کار داد و ستد پارچه شوند و یا یک پارچه سرا داشته باشند از جمله مواردی که باید در مورد پارچه بدانند، واحدهای اندازه گیری پارچه است. پارچه‌ها برخلاف برخی از اشیا و دسته‌ها بیشتر از یک واحد اندازه گیری دارند که لازم است با توجه به کاربرد این محصول در شرایط متفاوت از آن‌ها استفاده کرد. واحدهایی که برای اندازه گیری پارچه به کار می‌رود شامل متر، یارد، طاق پارچه یا توپ پارچه، عدل، کیلو است که در ادامه به بررسی و توضیح هر یک خواهیم پرداخت.

آشنایی با واحدهای اندازه‌گیری پارچه

معمولاً خرید پارچه عمده ارزان تر از خرید خرد آن خواهد بود و مغازه‌داران و یا خیاطان تمایل دارند تا پارچه‌های عمده تهیه نمایند. اگر تمایل دارید یک فروشگاه پارچه راه اندازی کنید ابتدا باید با فوت‌وفن پارچه‌ها از جمله راه‌های اندازه گیری پارچه، نوع پارچه، کیفیت آن‌ها و… آشنا شوید. پارچه نیز مانند بسیاری از اجناس دارای واحدهای اندازه گیری مخصوص به خود است و از چند واحد برای اندازه‌گیری آن استفاده می‌شود. این واحدها هنگام خرید عمده و خرده متفاوت خواهند بود.

همانطور که هنگامی که قصد دارید یک تکه زمین خریداری نمایید از واحد اندازه گیری متر و قواره و غیره استفاده می‌کنید، در بازار پارچه نیز برای خرید این محصول باید از واحد اندازه گیری مخصوص به آن استفاده کنید. واحدهای اندازه گیری برای این محصول به قرار زیر است:

• متر
• یارد
• توپ پارچه یا طاقه پارچه
• عدل
• کیلو

در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم تا اگر قصد خریداری پارچه و یا تاسیس یک نساجی و یا فروشگاه آن را دارید، با این اصطلاحات آشنا شوید.

متر به عنوان واحد اندازه‌گیری پارچه

متر از واحدهای اندازه‌گیری مرسوم پارچه به خصوص در ایران است و در داد و ستد های داخل کشور از این واحد اندازه‌گیری استفاده می‌شود. در حالی که در خارج از ایران این واحد یارد است.

یارد به عنوان واحد اندازه‌گیری پارچه

 واحد اندازه گیری متعارف پارچه که از آن در بازار جهانی استفاده می‌شود یارد است. تفاوت یارد با متر در این است که هر متر، ۱۰۰ سانتی‌متر می‌باشد، در حالی که هر یک یارد معادل ۹۰ سانتی‌متر تعریف می‌شود. در ایران هنگام برش پارچه از متر استفاده می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از کشورها برای اندازه گیری طول پارچه از واحد اندازه گیری یارد استفاده می‌کنند.

همینطور این نکته نیز قابل ذکر است که پارچه‌هایی که در بازار ایران موجود هستند با متر اندازه‌گیری شده‌اند و هنگامی که بخواهید با کشورهای دیگر داد و ستد پارچه انجام دهید باید با یارد سر و کار داشته باشید. در بازار پارچه هر یارد معادل ۹۰ سانتی متر است.

برای مثال هنگامی که بخواهید در کشور خارجی که واحد اندازه گیری پارچه در آن یارد تعریف شده است، یک یارد پارچه خریداری نمایید، آنگاه فروشنده قیمت آن را برای مثال ۱۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند. این به آن معنا است که هر یارد قیمتی برابر با صد هزار تومان دارد و هر متر منظور نیست.

معرفی توپ پارچه یا طاقه پارچه

 از اصطلاحات رایج در مورد پارچه‌ها که باید افرادی که می‌خواهند به این بازار وارد شوند درباره آن بدانند، طاقه پارچه است. طاقه پارچه و یا توپ پارچه از جمله واحدهای اندازه‌گیری پارچه می‌باشد. ممکن است بیشتر واژه توپ پارچه به گوشتان بخورد، زیرا از این اصطلاح نیز به وفور استفاده می‌شود. در واقع طاقه‌ها از نظر ظاهری استوانه شکل هستند که رول نیز نام دارند و یا آنکه به صورت مکعب مستطیل به بازار عرضه می‌شوند که طاقه‌ کتابی نیز نامیده می‌شوند.

کارخانه‌های نساجی و کارخانه‌هایی که پارچه تولید می‌کنند، عرض طاقه و عرض پارچه را یکسان در نظر نمی‌گیرند. این کارخانه‌‌ها پارچه‌هایی را که به صورت طاق پیچی به بازار عرضه می‌کنند، گاهی آن را به صورت یک‌لا و گاهی نیز به صورت دولا یا از وسط تا شده در اختیار خریدار قرار می‌دهند. معمولا پارچه‌هایی که در خارج تولید و فروخته می‌شوند به صورت طاقه‌های ۵۰ یاردی هستند که متراژ هر طاقه با توجه به واحد متر برابر با ۴۵ متر پارچه خواهد شد.

عدل یا قماش پارچه چیست؟

 کلمه عدل به عنوان یک اصطلاح رایج در بازار پارچه استفاده می‌شود. معمولاً عدل و یا فروش عدل در داد و ستدهای عمده پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. خریداران پارچه مانند پارچه سراها و یا خیاطان، معمولا پارچه‌ها را به صورت عمده خریداری می‌کنند و این خرید می‌تواند شامل یک یا چند طاقه باشد که در گونی بسته بندی شده است. بسته بندی طاق‌های پارچه در گونی عدل بندی نامیده می‌شود.

گونی که دارای طاقه پارچه است، نزد فروشندگان و تولیدکنندگان، عدل پارچه و یا قماش پارچه نیز نامیده می‌شود. تعداد طاقه‌هایی که در هر عدل پارچه قرار می‌گیرد عدد زوج است. حال اگر این طاقه‌ها کتابی باشند هر عدل تعداد ۸، ۱۰، ۱۲ عدد طاقه دارد. و اگر طاقه‌های رول باشد تعداد تعریف شده در هر گونی ۶ عدد است.

برخی از کارخانجات نساجی و فروشنده‌های پارچه‌های عمده این محصول را فقط به صورت عدلی در اختیار خریداران قرار می‌دهند. در این صورت خریدار تنها می‌تواند حداقل یک عدل را سفارش دهد. همینطور تفاوتی که بین فروش طاقه‌ای و فروش عدلی وجود دارد آن است که در صورتی که خریدار بخواهد به صورت طاقه‌ای پارچه بخرد حداقل خرید وی می‌توان یک عدد طاقه باشد. ولی اگر بخواهید به صورت عدلی خرید پارچه داشته باشید در این صورت باید چندین طاق را که درون یک عدل بسته بندی شده است به صورت یکجا خریداری نمایید.

پارچه‌های کیلویی

 کیلو نیز از جمله واحدهای اندازه گیری پارچه است. پارچه‌هایی به بازار عرضه می‌شوند که کشسانی بالایی در طول پارچه دارند و اندازه‌گیری آن‌ها کاملا دقیق نخواهد بود. برای این نوع پارچه‌ها از واحد اندازه‌گیری کیلو استفاده می‌شود. از پارچه‌هایی که به صورت کیلویی به فروش می‌رسند، می‌توان پارچه‌های تریکو را نام برد. در پارچه‌های تریکو از الیاف کشی استفاده شده است که باعث می‌شود اندازه گیری دقیق طول آن کار آسانی نباشد. همینطور پارچه‌هایی وجود دارند که در آن‌ها از الیاف کشی استفاده شده است و ممکن است از دو سمت طول و عرض و یا تنها از سمت طول کش بیاید.

پارچه‌ها با توجه به جنس و الیاف و عرض و ضخامتی که دارند می‌تواند وزن متغیری داشته باشند. در این صورت خریدار می‌تواند با توجه به این موارد قیمت آن را تعیین کند. به طور مثال اگر فروشنده پارچه‌ای با جنس دیور را که عرض ۱۵۰ سانتی‌متر دارد، کیلویی ۲۰ هزار تومان قیمت گذاری کند و اعلام کند که هر کیلو تقریبا سه متر است در این صورت می توان حدس زد که پارچه دیور دارای قیمتی برابر با ۶۶۷۰۰ تومان خواهد شد.

از سوی دیگر واحد اندازه گیری کیلو بر روی پارچه تنها مختص به پارچه‌های کشی نخواهد شد و پارچه‌هایی وجود دارند که کشی نیستند اما به صورت کیلویی و وزنی فروخته می‌شوند. از جمله پارچه‌هایی که تکه، درجه یک و نیم و دو یا استوک هستند، به صورت کیلویی قیمتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

تعریف طول و عرض پارچه

پارچه‌ها معمولا عرض ثابتی تولید می‌شوند ولی طول متغیری دارند. در واقع طول را متغیر تعریف کرده‌اند تا بتوان آن را با توجه به اندازه مورد نظر برش داد. عرض پارچه‌ها را نیز با توجه به نوع مصرف و الگوی که قرار است داشته باشد، محاسبه می‌کنند.

عرض پارچه در قیمت آن تاثیرگذار است. البته بستگی به کیفیت این محصول نیز دارد. برای مثال اگر پارچه‌ تترون عرض کمتری نسبت به مشابه همین پارچه با عرض بیشتر داشته باشد، آنگاه از قیمت کمتری نیز برخوردار خواهد بود. در نتیجه افرادی که قصد خرید این پارچه را دارند باید با توجه به نوع مصرف و الگویی که مدنظر دارند، عرض پارچه را انتخاب نمایند. معمولاً در بازار، پارچه‌هایی که برای لباس مناسب هستند، ارزی برابر با ۱۴۰ سانتیمتر یا ۱۵۰ سانتی متر دارند که برابر با یک و نیم متر می شود. در مواردی نیز ممکن است عرض پارچه برابر با ۹۰، ۱۱۰، ۱۲۰، ۱۶۰، تا ۱۸۰ سانتی‌متر تولید شود. همینطور پارچه‌های ملحفه‌ای یا پارچه‌های پرده‌ای، دارای عرضی برابر با ۳ متر می‌باشند.

قیمت گذاری پارچه با توجه به واحدهای اندازه گیری آن

 واحد اندازه‌گیری پارچه در ایران بر حسب متر است و پارچه‌های خارجی همانطور که گفتیم بر حسب یارد خرید و فروش می‌شوند. در بازار نیز روش قیمت دهی بر حسب قیمت یک متر و یا یک یارد محاسبه می‌شود که با توجه به طول پارچه خواهد بود. در این روش محاسبه کارخانجات نساجی به عمده فروشان با توجه به متراژ به خریداران قیمت می‌دهند.

از سوی دیگر از آنجایی که متراژ طاقه پارچه‌ها معمولاً با یکدیگر تفاوت دارند بهتر است هنگام خرید هر توپ پارچه، نرخ طول را در نظر بگیریم. زمانی که فروشنده قیمت پارچه‌ای را که سه متر عرض دارد، ۶۰ هزار تومان نرخ‌گذاری کرده است به این معناست که باید برای هر یک متر طول در سه متر عرض ۶۰ هزار تومان پرداخت شود. منظور از قیمت‌ پارچه، مترمربع نیست و قیمت مساحت یک متر طول در عرض پارچه را باید در نظر گرفت.

جمع‌بندی

واحد اندازه گیری پارچه‌ها در واحدهای متر، یارد، طاق پارچه و یا توپ پارچه، کیلویی و عدل دسته بندی می‌شود. واحد یارد بیشتر در خارج از ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. واحدهای دیگر نیز در بازار پارچه و نساجی‌ها رایج هستند.